پارافین مایع در صنایع ریخته گری، به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاصش، کاربردهای متنوعی در صنایع ریخته گری دارد. این ماده به عنوان یک عامل مهم در فرآیند ریخته گری دقیق (موم فداشونده) برای ساخت مدل های اولیه با دقت بالا استفاده می شود که پس از تشکیل پوسته سرامیکی، به راحتی ذوب و خارج می گردد.
همچنین، از پارافین مایع برای پوشش دهی قالب های شنی بهره می برند تا کیفیت سطح قطعه نهایی را بهبود بخشیده، از نفوذ مذاب به شن جلوگیری کرده و جداسازی قطعه از قالب را تسهیل نماید. مقاومت حرارتی مطلوب، خاصیت آب گریزی، ایجاد لایه محافظ و جداکننده، و صرفه اقتصادی از دیگر دلایل استفاده از پارافین مایع در صنایع ریخته گری فلزات مختلف است.
پادکست کاربرد پارافین مایع در صنعت ریخته گری پارافین مایع چیست؟
پارافین مایع، که گاهی به آن روغن معدنی (Mineral Oil) یا پارافین وکس مایع نیز گفته می شود، محصولی شفاف، بی رنگ و بدون بو است که از پالایش نفت خام به دست می آید. این ماده در حقیقت نوعی هیدروکربن آلکانی با فرمول عمومی CnH2n+2 است که پس از طی مراحل تصفیه و خالص سازی، ناخالصی های آن حذف شده و به مایعی پایدار تبدیل می گردد. پارافین مایع در دمای اتاق به حالت مایع است و نقطه جوش آن معمولا بالاتر از ۱۷۵ درجه سانتی گراد قرار دارد.
این ماده بر اساس میزان تصفیه و کاربرد نهایی به گریدهای مختلفی تقسیم بندی می شود:
- : این نوع پارافین، که موضوع اصلی بحث ما در صنایع ریخته گری است، دارای درجه خلوص کمتری نسبت به انواع دیگر بوده و ممکن است بوی ملایمی شبیه به گازوئیل داشته باشد. پارافین مایع صنعتی در ریخته گری به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خود، گزینه ای اقتصادی محسوب می شود.
- پارافین مایع بهداشتی: این گرید از پارافین بهداشتی کاملا خالص، بدون رنگ، بو و مزه است و بیشتر در تولید محصولات آرایشی-بهداشتی مانند کرم ها و لوسیون ها کاربرد دارد.
- پارافین مایع دارویی (خوراکی): بالاترین درجه خلوص مربوط به این نوع پارافین است که در ساخت برخی داروها، به ویژه ملین ها، مورد استفاده قرار می گیرد.
چرا از پارافین مایع در ریخته گری استفاده می شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که صنعتگران حوزه ریخته گری از پارافین صنعتی استفاده می کنند. این ماده به لطف خصوصیات ویژه خود، مزایای قابل توجهی را در فرآیندهای مختلف ریخته گری ایجاد می کند. در ادامه به برخی از مهم ترین دلایل اشاره می کنیم:
- مقاومت حرارتی مطلوب: پارافین مایع صنعتی در ریخته گری می تواند در دماهای بالا که عملیات ذوب ریزی انجام می شود، پایداری خود را حفظ کند.
- خاصیت آب گریزی (ضدآبی): پارافین مایع یک لایه مقاوم در برابر نفوذ آب و رطوبت ایجاد می کند. این خصوصیت در محافظت از قالب های ریخته گری، به ویژه قالب های شنی، در برابر رطوبت محیط بسیار مناسب است و از بروز عیوب ناشی از واکنش فلز مذاب با رطوبت جلوگیری می کند.
- ایجاد لایه محافظ و جداکننده: یکی از دلایل کلیدی استفاده از پارافین در ریخته گری فلزات، توانایی آن در ایجاد یک لایه نازک و محافظ روی سطوح است. این لایه می تواند از چسبیدن فلز مذاب به دیواره قالب جلوگیری کرده و جدا شدن قطعه نهایی از قالب را تسهیل نماید. همچنین، سطح قطعه ریختگی صاف تر و با کیفیت تر خواهد بود.
- قابلیت شکل پذیری و روان کنندگی: پارافین مایع به راحتی می تواند به شکل قالب درآید و جزئیات آن را به خوبی پوشش دهد. در برخی کاربردها، به عنوان یک روان کننده عمل کرده و جریان فلز مذاب را در حفره قالب بهبود می بخشد.
- سهولت حذف از قالب: در روش هایی مانند ریخته گری دقیق (موم فداشونده)، مدلی که از پارافین ساخته شده است، پس از شکل گیری پوسته سرامیکی، به راحتی از طریق حرارت ذوب و از محفظه قالب خارج می شود و فضایی خالی برای ورود فلز مذاب باقی می گذارد.
- دسترسی و صرفه اقتصادی: پارافین مایع صنعتی در ریخته گری به طور معمول یک ماده در دسترس و از نظر اقتصادی به صرفه است.
- بهبود کیفیت سطح قطعه: استفاده از پارافین مایع، به ویژه به عنوان پوشش قالب یا در ساخت مدل های دقیق، منجر به تولید قطعاتی با سطح نهایی صاف تر و عاری از عیوب سطحی می شود. این امر نیاز به عملیات پرداخت کاری پس از ریخته گری را کاهش می دهد.
کاربرد پارافین مایع در ریخته گری
پارافین مایع به روش های مختلفی در صنعت های ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرد:
۱. ریخته گری دقیق (Lost Wax Casting یا Investment Casting)
این روش که یکی از قدیمی ترین و در عین حال دقیق ترین فرآیندهای ریخته گری است، به شدت به موادی مانند پارافین وابسته است. در ریخته گری دقیق:
- ابتدا یک مدل دقیق از قطعه مورد نظر، معمولا از موم یا ترکیبی از موم و پارافین مایع خالص در ریخته گری (یا پارافین جامد که سپس ذوب می شود)، ساخته می شود.
- سپس این مدل مومی/پارافینی با دوغابی از مواد سرامیکی نسوز پوشش داده می شود. این عمل چندین بار تکرار می شود تا یک پوسته سرامیکی مستحکم اطراف مدل شکل بگیرد.
- پس از خشک شدن پوسته، مجموعه حرارت داده می شود. در این مرحله، مدل مومی/پارافینی داخلی ذوب شده و از پوسته خارج می گردد (به همین دلیل به آن روش موم فداشونده یا گم شونده می گویند).
- فضای خالی ایجاد شده، همان حفره قالب است که فلز مذاب به درون آن ریخته می شود.
- پس از انجماد فلز، پوسته سرامیکی شکسته شده و قطعه فلزی نهایی با دقت ابعادی و کیفیت سطحی بالا نمایان می شود. پارافین مایع قالب گیری فلزات در این روش به تولید قطعات پیچیده و با تلرانس های بسته کمک می کند.
۲. پوشش دهی قالب های شنی
در ریخته گری با قالب های شنی، کیفیت سطح داخلی قالب تاثیر مستقیمی بر کیفیت سطح قطعه ریختگی دارد. پارافین مایع می تواند به عنوان یک ماده پوششی روی سطوح قالب شنی اسپری یا اعمال شود. این پوشش:
- پستی بلندی سطح قالب شنی را پر می کند و از نفوذ فلز مذاب به داخل دانه های شن جلوگیری می نماید. این امر موجب دستیابی به سطحی صاف تر در قطعه نهایی می شود.
- یک لایه محافظ در برابر رطوبت ایجاد می کند.
- جدا شدن قطعه از قالب را پس از انجماد، تسهیل می کند. گاهی نیز پارافین مایع به عنوان یک چسبنده در ترکیب ماسه قالب گیری به کار می رود تا استحکام ماسه را بهبود بخشد.
۳. ساخت مدل های ریخته گری و الگوها
علاوه بر ریخته گری دقیق، پارافین وکس مایع در ریخته گری می تواند برای ساخت مدل های اولیه یا الگوهایی که در سایر فرآیندهای ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرند، به کار رود. مقاومت حرارتی نسبی و قابلیت ایجاد سطوح صاف، آن را برای این منظور مفید ساخته است.
در جدول زیر، خلاصه ای از کاربردهای اصلی پارافین مایع در ریخته گری و مزایای هر کدام آورده شده است:
| کاربرد پارافین مایع در ریخته گری | مزیت اصلی |
| ریخته گری دقیق (موم فداشونده) | امکان ساخت قطعات بسیار پیچیده، دقت ابعادی بالا، کیفیت سطح عالی |
| پوشش قالب های شنی | بهبود صافی سطح قطعه، جلوگیری از نفوذ مذاب به شن، محافظت در برابر رطوبت |
| ساخت مدل های اولیه و الگوها | سهولت در شکل دهی مدل، قابلیت حذف آسان در صورت نیاز، ایجاد سطح صاف در مدل |
توجه به این نکته ضروری است که انتخاب گرید مناسب پارافین مایع و روش صحیح به کارگیری آن، تاثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی قطعه و کارایی فرآیند خواهد داشت. پارافین در ریخته گری فلزات مختلف، از فولاد و چدن گرفته تا آلیاژهای آلومینیوم و مس، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
روناک شیمی سپهر عرضه کننده مستقیم پارافین
شرکت روناک شیمی سپهر، با آگاهی از اهمیت مواد اولیه با کیفیت در صنایع مختلف، اقدام به تولید و عرضه مستقیم انواع پارافین مایع، از جمله پارافین مایع صنعتی در ریخته گری، نموده است. ما در روناک شیمی سپهر می کوشیم تا محصولاتی مطابق با استانداردهای روز و نیازهای تخصصی صنایع داخلی، از جمله صنعت ریخته گری، تولید و در اختیار شما صنعتگران گرامی قرار دهیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مشخصات فنی محصولات، شرایط فروش و دریافت مشاوره تخصصی جهت خرید پارافین مایع صنعتی و انتخاب بهترین گرید پارافین مایع برای کاربرد خاص خود در صنایع ریخته گری، می توانید با کارشناسان فروش ما در روناک شیمی سپهر تماس حاصل فرمایید. ما آماده پاسخگویی به سوالات شما و همکاری در جهت پیشبرد اهداف تولیدی تان هستیم.
سخن پایانی چگونه پارافین مایع می تواند در صنایع ریخته گری مورد استفاده قرار گیرد؟
پارافین (paraffin) مایع در صنایع ریخته گری برای ساخت مدل های اولیه با دقت بالا به کار می رود که پس از تشکیل پوسته سرامیکی ذوب و خارج می شوند. همچنین، برای پوشش دهی قالب های شنی جهت بهبود کیفیت سطح قطعه، جلوگیری از نفوذ مذاب و تسهیل جداسازی قطعه از قالب استفاده می شود.
مقاومت حرارتی مطلوب، خاصیت آب گریزی، ایجاد لایه محافظ و جداکننده، و صرفه اقتصادی، دلایل اصلی بهره گیری از این هیدروکربن پالایش شده از نفت خام در ریخته گری فلزات مختلف است که منجر به تولید قطعاتی با سطوح صاف تر و با کیفیت تر می شود.
سوالات متداول چگونه پارافین مایع می تواند در صنایع ریخته گری مورد استفاده قرار گیرد؟
تفاوت در انواع گریدها پارافین مایع چیست؟
گریدهای پارافین مایع بر اساس درجه خلوص، ویسکوزیته (گرانروی)، و نقطه اشتعال متفاوتند. گریدهای با خلوص بالاتر مانند گرید دارویی و آرایشی-بهداشتی، فاقد بو و رنگ هستند. گریدهای صنعتی ممکن است ویسکوزیته و نقطه اشتعال متفاوتی داشته باشند که کاربرد آنها را در صنایع مختلف، از جمله ریخته گری، تعیین می کند و معمولا خلوص پایین تری دارند.
پارافین مایع چگونه در صنایع ریخته گری به کار میرود؟
پارافین مایع در صنایع ریخته گری عمدتا به عنوان عامل رهاساز قالب (جداکننده) استفاده می شود. با ایجاد یک لایه نازک بر سطح قالب، از چسبیدن فلز مذاب به قالب جلوگیری کرده و خروج قطعه ریخته گری شده را آسان تر می کند. همچنین در ریخته گری دقیق (investment casting) برای ساخت مدل های مومی کاربرد دارد.
پارافین مایع در چه مرحله ای از فرآیند ریخته گری استفاده می شود؟
پارافین مایع معمولا قبل از ریختن فلز مذاب به داخل قالب، بر روی سطوح داخلی قالب اعمال می شود. این کار به عنوان بخشی از آماده سازی قالب انجام می گیرد. در ریخته گری دقیق، در مرحله ساخت الگوی مومی (wax pattern) که بعدا با مواد نسوز پوشانده می شود، از ترکیبات حاوی پارافین استفاده می گردد.
پارافین مایع چگونه به بهبود کیفیت محصولات ریخته گری کمک می کند؟
پارافین مایع با تسهیل جدایش قطعه از قالب، از آسیب دیدگی سطح قطعه جلوگیری می کند و به سطحی صاف تر و دقیق تر می انجامد. این امر باعث کاهش عیوب سطحی مانند چسبندگی، پارگی یا ترک های ناشی از تنش در هنگام خروج قطعه می شود و نیاز به عملیات تکمیلی و پرداخت کاری را کاهش می دهد.
پارافین مایع در چه نوع ریخته گری های صنعتی استفاده میشود؟
پارافین مایع در انواع مختلفی از ریخته گری های صنعتی کاربرد دارد، از جمله ریخته گری تحت فشار (Die Casting) برای فلزات غیرآهنی، ریخته گری دقیق (Investment Casting یا Lost Wax) برای قطعات پیچیده، و گاهی در ریخته گری با قالب های دائمی (Permanent Mold Casting) به عنوان عامل رهاساز برای بهبود کیفیت سطح و سهولت جداسازی.
آیا استفاده از پارافین مایع در ریخته گری محدود به دسته خاصی از فلزات می شود؟
خیر، استفاده از پارافین مایع به طور کلی محدود به دسته خاصی از فلزات نیست و می توان آن را برای ریخته گری فلزات آهنی و غیرآهنی (مانند آلومینیوم، روی، مس) به کار برد. انتخاب آن بیشتر به دمای ذوب فلز، نوع فرآیند ریخته گری و سازگاری با مواد قالب بستگی دارد تا نوع فلز.
